Đây là phần thưởng cao quý ghi nhận những nỗ lực thầm lặng của người thợ giỏi, một “cột chống thép” trong lòng đất của Than Dương Huy. Thế nhưng với anh, vinh danh không phải là đích đến. “Bằng khen là sự ghi nhận, nhưng điều tôi tự hào nhất sau gần 20 năm gắn bó với nghề mỏ, với công việc là người mở đường trong lòng đất để khơi nguồn cho dòng than tuôn chảy, tôi đã luôn giữ được an toàn cho bản thân và đồng đội”, anh cười, ánh mắt vẫn ánh lên chất lửa của một người thợ lò.
Nghề của áp lực, mồ hôi và cả máu
Sinh ra và lớn lên ở vùng mỏ Cẩm Phả, nhưng cũng phải sau mấy năm thử nghiệm và thất bại với nghề khác, Thủy mới đến với nghề lò như một cơ duyên với ước mơ thoát nghèo. Cố gắng phấn đấu từ những ngày đầu tiên bước chân vào nghề, sau 7 năm, Thủy được bố trí gương trưởng, 5 năm tiếp theo là nỗ lực và nhiệt huyết của một Thợ giỏi xuất sắc cấp Tập đoàn với vị trí Lò trưởng đầy trách nhiệm và không ít áp lực.
Công việc của người thợ đào chống lò không giống bất kỳ nghề nào khác. Nếu khai thác than là thu hoạch thành quả thì đào chống lò chính là khai mở con đường để hình thành nên các đường lò, huyết mạch của hệ thống khai thác. Đặc thù công việc khiến người thợ chống lò luôn phải phối hợp nhuần nhuyễn theo nhóm: người khoan, người vận chuyển vật liệu, người chống lò. Tất cả công việc diễn ra trong điều kiện không gian chật chội, đôi khi bị nén bẹp phải cúi lom khom hoặc bò trườn, với những ai chưa từng bước vào một đường lò phải xén sẽ khó hình dung được sự khắc nghiệt ấy.
Không chỉ dựa vào bản vẽ kỹ thuật, những người thợ chống lò dày dặn kinh nghiệm và giỏi nghề như Thủy còn có sự nhạy cảm với đất đá, đọc được những “dấu hiệu ngầm” qua âm thanh, độ rung, màu vách, độ ẩm... để nhận biết nguy cơ tụ nước, đá trượt, vỉa yếu. Người thợ giỏi là người không để sự cố xảy ra, chứ không phải xử lý sự cố khi đã muộn. Đó không chỉ là lao động tay chân, mà là sự kết hợp giữa trí lực, bản lĩnh, kinh nghiệm sống còn. Trong suốt 20 năm làm nghề, Thủy chưa từng để xảy ra tai nạn cho đội mình. Đó là một thành tích mà ít người có thể giữ được. Cũng vì thế mà ngoài công việc ở đơn vị, Thủy còn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Tiểu đội trưởng Đội Cấp cứu mỏ bán chuyên của Công ty, là một “chiến sỹ ngành than tinh nhuệ” với sự gan dạ, kỹ năng chuyên môn cao và tinh thần đồng đội tuyệt vời mỗi khi được triệu tập để xử lý sự cố của Phân xưởng và Công ty.
"Chỉ cần sai một mũi khoan, chống sai khoảng cách là có thể sập vách. Phải hiểu vỉa than, cảm nhận vách đá, đoán trước nguy cơ. Đó là điều mà chỉ những Lò trưởng giỏi, giàu kinh nghiệm như Phạm Văn Thủy mới có thể có được”. Quản đốc Nguyễn Văn Du tự hào nói về Thủy.
Tấm gương của người thợ “giỏi tay nghề – vững đạo đức”
Tại các Phân xưởng Đào lò của Than Dương Huy, Lò trưởng là người giúp việc đắc lực cho các Phó Quản đốc trực ca, bao quát từ 1÷5 gương lò đào có khi ở vị trí khá xa nhau, trực tiếp chỉ đạo sản xuất tại hiện trường và cũng trực tiếp xử lý, thi công những phần việc nặng hơn, khó khăn hơn để dẫn hướng, mở đường, dạy thợ mới cách xử lý tình huống thực tế. Trong thời đại máy móc thay thế dần lao động thủ công, những thợ mỏ giỏi nghề và tâm huyết với nghề như anh Thủy vẫn là điểm tựa vững chắc mà không một loại hình công nghệ mới hay thiết bị tiên tiến hiện đại nào thay thế được.
Ở Phân xưởng Đào lò Bán cơ giới, Tổ sản xuất của Thủy là tổ đi đầu trong lĩnh vực ứng dụng công nghệ mới vào đào lò đá với xe khoan CMJ1-14 loại 1 cần, 2 cần kết hợp máy xúc VMC-E-500-1 lật hông. Nhiều năm qua, Thủy cũng là người “cầm tay chỉ việc” hầu hết công nhân trong Tổ cách vận hành sử dụng công nghệ mới. Lò trưởng giỏi, đủ bản lĩnh và sự tự tin, thích ứng nhanh với công nghệ mới nên không khó để hiểu vì sao Tổ đào lò của Thủy nhiều năm liền đều được Tập đoàn TKV khen thưởng năng suất kỷ lục, trong đó năm 2024 được tặng Cờ dẫn đầu năng suất đào lò trong đá với sản lượng xấp xỉ 800 mét/năm, năng suất 0,18mét/công.
Anh Lò Văn Ỏn, một công nhân trẻ người dân tộc thiểu số từng được anh Thủy kèm cặp chia sẻ: “Chúng tôi học từ anh không chỉ cách làm nghề, mà cả thái độ với nghề. Anh kỹ tính, khắt khe, nhưng rất công bằng. Đặc biệt, anh chỉ dẫn, giảng giải cách làm rất dễ hiểu, dễ nắm bắt và làm theo”.
“Tôi luôn dạy các em ý thức an toàn là trên hết. Tay nghề có thể nâng cao dần, nhưng tư duy an toàn phải có ngay từ đầu. Ngoài ra, tôi luôn nói thật về khó khăn để các em không ảo tưởng, nhưng cũng chỉ ra giá trị nghề mỏ: Chịu khó, có ý chí là sống được với nghề” Thủy chia sẻ.
Chịu khó, có ý chí là sống được với nghề
Phương châm đó Thủy không chỉ nói với công nhân mới và học sinh thực tập trong ca sản xuất của mình, đó cũng chính là phương châm làm nghề của anh trong 20 năm qua để trở thành một thợ mỏ giỏi của Than Dương Huy. Nghề mỏ đã mang đến cho Thủy một công việc ổn định với mức thu nhập cao hơn so với nhiều ngành nghề khác ngoài xã hội trong nhiều năm qua, trong đó từ năm 2022 đến nay trung bình trên dưới 400 triệu đồng/năm, đủ để anh lo được chu toàn cho gia đình.
Hầm lò tuy tối nhưng nếu mỗi người thợ giữ cho mình một “đốm lửa” ý chí, thì hầm lò sẽ không lạnh. Đốm lửa nhỏ đó trong trái tim người thợ mỏ Phạm Văn Thủy cùng với ánh đèn trên mũ như những ngôi sao sáng vẫn đang soi rọi những con đường lò, dẫn dắt anh và các đồng nghiệp đến với nguồn “vàng đen” quý giá trong lòng đất.
Được vinh danh tại Đại hội Thi đua yêu nước của Tập đoàn TKV đối với Thủy là niềm tự hào lớn lao, điều đó sẽ tiếp thêm động lực và ý chí để anh bước tiếp hành trình phía trước, dù vẫn sẽ còn gian khổ và hi sinh nhưng cũng luôn có vinh quang và hạnh phúc. Bởi những người thợ giỏi xuất sắc với cống hiến thầm lặng, dù ở trong bất cứ lĩnh vực, nào đều xứng đáng được trân trọng và tôn vinh./.
Thực hiện: Truyền thông Than Dương Huy
